Ermənistanın Oxçuçayda törətdiyi ekoloji terror Avropa mətbuatında

Azərbaycan Respublikasının Qeyri-Hökumət Təşkilatlarına Dövlət Dəstəyi Agentliyinin maliyə dəstəyi  ilə , «Ekoloq-2010» Ekoloji Maarifləndirmə İctimai Birliyi(EMİB)  tərəfindən həyata keçirilən  “Oxçuçayın  Ermənistan tərəfindən çirkləndiirlməsi ilə bağlı Avropa  ictimaiyyətinin məlumatlandırılması”  layihəsinin icrasına start verilib.

EMİB-dən YeniAvropa-ya verilən məlumatda bildirilib ki, 2 ay müddətində icra olunacaq layihənin əsas məqsədi  Azərbaycanın transsərhəd çayı olan Oxçuçayın  Ermənistan tərəfindən çirkləndiirlməsi, ölkəmizə qarşı aparılan ekoloji terror  barədə Avropa  ictimaiyyətini məlumatlandırmaqdır.  Layihənin icrası məqsədilə erməni icmalarının  daha aktiv fəaliyyət göstərdiyi Avropa  ölkələrində- Yunanıstan,  Rumıniya, Latviya,  Avstriya  və Monteneqronun  aparıcı KİV-lərində  Ermənistan tərəfindən  Oxçuçayda törədilən ekoloji terror barədə  məqalələr yerləşdiriləcəkdir. Hər ölkədə 2 KİV olmaqla,  ümumilikdə 10 mətbu orqanında Oxçuçayda törədilən ekoloji terror barədə  ingilis dilində hazırlanmış  yazıların dərc edilməsi planlaşdırılır. 

Qeyd edək ki,Araz çayının qolu olan  Oxçuçay çayı Azərbaycanın Ermənistan tərəfindən işğal edilmiş Zəngilan rayonu ərazisində yerləşdiyindən 1993-cü ildən sonra bu çayda monitorinqlər aparmaq imkansız olub. Yalnız 27 il sonra, 2020-ci ildə,  Vətən müharibəsində Azərbaycan torpaqları Ermənistanın hərbi birləşmələrinin işğalından azad edildikdən sonra Azərbaycan Respublikası Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyinin(ETSN) mütəxəssisləri tərəfindən çayda monitorinqlər aparmaq mümkün olub və bu zaman dəhşətli faktları üzə çıxıb. Bəlli olub ki, transsərhəd çay olan Oxçuçay Ermənistan ərazisində daim kəskin çirklənməyə məruz qalan çaydır və sanki bu çay Ermənistanda sənaye tullantılarının kollektoru rolunu oynamaqdadır. Belə ki, qonşu ölkənin cənub bölgəsində yerləşən Qacaran mis-molibden zavodu və Qafan filiz emalı zavodu tərəfindən normadan dəfələrlə artıq ağır metalların Oxçuçaya atılması yalnız çay faunasını, ekosistemini məhv etmir, həm də insan sağlamlığı üçün son dərəcə təhlükəlidir. Bu baxımdan Azərbaycan Oxçuçayın çirkləndirilməsi ilə bağlı həyəcan təbili çalmaqdadır.

Azərbaycan tərəfi çaydakı ekoloji fəlakətlə bağlı beynəlxalq ictimaiyyətin diqqətini məsələyə cəlb etmək üçün xarici ölkələrin nüfuzlu laboratorilarına müraciət etməli olub.  

Çayın suyu və dib çöküntüləri nümunəsinin təhlilləri ETSN-nin sifarişi əsasında Almaniyanın beynəlxalq səviyyədə akkreditə olunmuş və sertifikatlaşdırılmış SGS laboratoriyasında aparılıb. Su nümunələrinin sınaq nəticələri çay səthindəki sularda ağır metalların, xüsusən dəmir, mis, manqan, molibden, sink, xrom, nikel və digərlərinin yüksək miqdarda olduğunu aşkar edib, hətta çöküntü nümunələrində təhlükəli maddələrin konsentrasiyasının normadan dəfələrlə artıq olduğu müəyyən edilərək, çayın çirklənmə səviyyəsinin kritik olduğu aşkar edilib.

Araz çayından, eləcə də onun birləşdiyi Kür çayından Azərbaycanda kənd təsərrüfatı torpaqlarının suvarılmasında geniş istifadə olunur. Həmçinin, Kür çayının suyundan nəinki ətraf bölgələrin, hətta paytaxt Bakının bir çox ərazilərinin içməli su ilə təmin edilməsində istifadə edilir. Bu isə insan sağlamlığı üçün son dərəcə təhlükəlidir.Belə  sudan istifadə həzm pozuntuları, böyrəklərdə və sümük toxumasında destruktiv proseslərdan tutmuş, orqanizmin ürək-damar, əsəb və və qan dövranı sistemlərinin xəstəlikləri kimi çox zərərli fəsadlara səbəb ola bilər.
Başqa sözlə,  Ermənistanın Azərbaycana qarşı bu gün də belə davam etdirdiyi ekoloji terror  nəinki ölkənin flora və faunaya, eyni zamanda ölkənin genefonduna ciddi təsir edə biləcək təhlükə mənbəyi olaraq qalmaqdadır. Digər tərəfdən, Kür çayı Xəzər dənizini qidalandıran əsas çaylardan biridir. Oxçuçayın  ağır metallarla çirkləndirilməsi Xəzər dənizin florasına da birbaşa təsir göstərir.

Maraqlısı isə odur ki, Ermənistan transsərhəd suların mühafizəsinə dair Helsinki Konvensiyasına qoşulmayıb.30 ildir özünü müstəqil dövlət elan etməsinə baxmayaraq  Ermənistanın hələ də Helsinki Konvensiyasına qoşulmaması bu ölkənin gələcəkdə də bölgədə ekoloji terroru davam etdirmək kimi çirkin niyyətini bir daha ortaya qoyur.

EMİB bu layihəni icra etməklə özünü demokratik dövlət adlandıran Ermənistan hakimiyyətinin iç üzünü Avropa ictimaiyyətinə göstərməyi qarşısına hədəf  qoyub.